8 Contoh Teks Narasi Bahasa Jawa Lengkap dengan Ciri dan Strukturnya

8 Contoh Teks Narasi Bahasa Jawa Lengkap dengan Ciri dan Strukturnya

Anandio Januar - detikJogja
Kamis, 07 Des 2023 11:53 WIB
Apa itu teks narasi? Teks ini digunakan untuk menceritakan peristiwa secara lengkap. Teks narasi mencantumkan rangkaian kejadian berdasarkan urutan waktunya.
Ilustrasi teks narasi bahasa jawa Foto: detikcom/Thinkstock
Jogja -

Teks narasi adalah salah satu bentuk tulisan yang menyajikan suatu peristiwa secara kronologis atau sesuai urutan waktu kejadian. Peristiwa yang ditulis dalam teks narasi dapat berupa peristiwa yang benar-benar terjadi ataupun karangan fiksi.

Teks narasi dibuat dengan tujuan memberikan informasi untuk menambah pengetahuan, memberikan wawasan kepada pembaca, memberikan hiburan, dan memberikan pengalaman estetis kepada pembaca.

Teks narasi tidak hanya dapat disajikan menggunakan bahasa Indonesia, tetapi juga bahasa lainnya termasuk bahasa Jawa. Contoh dari teks narasi seperti cerpen, novel, dongeng, biografi, dan cerita inspiratif.

SCROLL TO CONTINUE WITH CONTENT

Sebelum masuk ke contoh-contoh teks narasi bahasa Jawa, ada baiknya memahami terlebih dahulu penjelasan mengenai teks narasi yang dikutip detikJogja dari buku 'Modul 5 Bahasa Indonesia Teks Narasi' dan 'Literasi Buku Fiksi-Nonfiksi Paket B Setara SMP kelas IX'.

Ciri-ciri Teks Narasi

  1. Teks berisi tentang cerita, kisah, dan peristiwa tertentu yang menggunakan gaya bahasa naratif.
  2. Cerita memiliki alur yang jelas dari awal hingga akhir cerita.
  3. Terdapat suatu peristiwa maupun konflik.
  4. Memiliki unsur-unsur pembentuk berupa tema, latar, alur, karakter, dan sudut pandang.

Struktur Teks Narasi

1. Orientasi

Pada bagian ini, penulis menjabarkan waktu, tempat, tokoh, serta watak dari setiap tokohnya dan apa yang sedang terjadi.

ADVERTISEMENT

2. Komplikasi

Pada bagian ini, penulis menceritakan kejadian penting, sebab, dan pemicu yang menimbulkan konflik antar tokoh yang menimbulkan peristiwa lain sebagai akibat dari konflik sebelumnya, hingga mencapai puncaknya.

3. Resolusi

Pada bagian ini, konflik menurun dan dapat diselesaikan.

4. Reorientasi

Bagian ini merupakan penutup teks yang berisi pesan moral cerita tersebut. Tahap ini tidak wajib dalam sebuah teks narasi.

Jenis Teks Narasi

1. Narasi Informatif (ekspositoris)

Narasi informatif adalah karangan yang bertujuan menyampaikan sebuah informasi dengan tepat mengenai suatu peristiwa atau kejadian.

2. Narasi Artistik

Karangan narasi artistik adalah sebuah karangan yang menceritakan suatu kisah atau peristiwa yang bertujuan memberikan pengalaman estetis kepada pembacanya. Ceritanya berupa fiksi atau nonfiksi dengan bahasa figuratif atau kiasan.

3. Narasi Sugestif

Narasi sugestif menceritakan sebuah peristiwa atau kisah dengan maksud terselubung kepada para pembaca atau pendengarnya.

Contoh Teks Narasi Bahasa Jawa

Berikut ini adalah 8 contoh teks narasi dengan bahasa Jawa yang dikutip dari buku Modul 5 Bahasa Indonesia Teks Narasi dan Literasi Buku Fiksi-Nonfiksi Paket B Setara SMP kelas IX, skripsi 'Upaya Meningkatkan Keterampilan Menulis Karangan Narasi Bahasa Jawa Dengan Menggunakan Media Gambar Seri Di Kelas V Sd Sabdodadi Keyongan Bantul' yang disusun oleh Hidayatu Romlah dari Fakultas Ilmu Pendidikan UNY, dan buku Bahasa Jawa XB yang ditulis Eko Gunawan (2016).

1. Perang Surabaya (Narasi Informatif)

Ing tanggal 10 Nopember ana perlawanan rakyat ing Surabaya kanggo ngusir Walanda lan sekutune saka tanah kelairane. Perang iki diwiwiti kanthi nesu tentara Inggris amarga mateni pimpinane, Brigadir Jenderal Mallaby. Jalaran saking tiwasipun panggedhenipun, Inggris tuwin sekutunipun sami paring ultimatum dhateng sadaya pejuang ing Surabaya kala punika, supados pasrah. Tinimbang nyerah, ultimatum kasebut dianggep minangka penghinaan dening para pejuang lan rakyat. Dheweke nggawe milisi kanggo nglawan Inggris sing ngancam bakal nyerang.

Merga ngerti yèn ultimatumé wis ditolak, Inggris lan sekutuné padha ngamuk. Ing esuk tanggal 10 November, dheweke ngluncurake serangan gedhe ing segara, darat lan udhara, nyebarake sekitar 30.000 infanteri, akeh pesawat, tank lan kapal perang. Kutha Surabaya digempur banget dening sekutu. Padha ngebom bangunan pamaréntah lan matèni pejuang. Kedadeyan ing wektu iku nggegirisi banget, pembunuhan ana ing endi-endi lan nyurung para pejuang menyang pinggir.

Nanging, ora dinyana-nyana rencanane arep nelukake kutha Surabaya sajrone telung dina ora kasil. Sakehing pejuang lan warga Surabaya padha nglurug perang. Jiwa juange para pahlawan wektu iku muncul amarga ana nom-noman sing jenenge Bung Tomo. Dheweke kanthi wani nguwuh-uwuh kanggo ngobong semangate para prajurit. Perang Surabaya udakara telung minggu lan dimenangke dening sekutu. Sanadyan kutha Surabaya kacemplungake ing tangan sekutu, perlawanane warga Surabaya wektu iku nuwuhake semangat juang kabeh rakyat Indonesia.

2. Pertarungan di Pagi Buta (Narasi Artistik)

Nalika iku srengenge durung njedhul saka paturone. Jago jago durung rampung. Nanging Pak Raden wis lunga saka omahe. Kulite kusut lan tipis kaya-kaya ora bisa nahan sumilire angin sing wis arep beku. Tangan tengene sing kuwat nggawa pacul, dene tangan kiwane nyekel bungkusan gedhe.

Nalika Pak Raden jumangkah ing sawahe, lakune diendheg dening tangise bayi sing memecah kesunyian esuk mau. Kanthi wedi banget, Pak Raden nggoleki sumbere swara mau. Banget kagete Pak Raden weruh bayi cilik sing lagi gumlethak ing sangisore wit beringin gedhe. "Iki bayine sapa? Apa aku kudu njupuk dheweke?" Pak Raden mangu-mangu.

Nalika arep ngunggahake bayi mau, dumadakan ana macan gedhe sing nyerang dheweke, nanging Pak Raden cepet-cepet nyingkiri. Jebul swara tangise bayi iku narik kawigatene macan mau. Katon macan luwe. Dheweke nyawang bayi kasebut kanthi pandangan medeni.

Weruh iki, Pak Raden ngobahake pacul kanggo ngusir kewan galak. Macan mau nglawan, nuli malik nyerang, njalari Pak Raden tiba lan tatu. Bareng macan mau arep nyabrang, Pak Raden njupuk pacul ing sandhinge lan ngobahake macan mau. Akhire pacul nyuwek wetenge macan lan mateni. Banjur Pak Raden ngangkat jabang bayi lan digawa mulih kanggo dirumat kaya anake dhewe.

3. Apa yang Ditanam Itu yang Dituai (Narasi Sugestif)

Dina iku langite panas banget, nanging Budi isih narik grobage. Dheweke ngumbara ing lorong-lorong pasar kanthi pangarep-arep yen ana sing tuku getuk gaweane ibune. Dina kuwi, Budi pancen butuh dhuwit kanggo biaya pengobatan bapake.

Wiwit esuk Budi wis mubeng-mubeng karo grobage, nanging ora ana sing tuku apa-apa, malah mung arep nawar. Budi meh pasrah, pikiran-pikiran ala mulai mlebu ing otake. Nanging Budi kelingan marang pituture ibune sing nindakake kabecikan lan ndedonga supaya entuk berkah saka Allah. Budi nyingkirake kabeh pikiran ala lan ndedonga marang Gusti Allah supaya bisa entuk dhuwit kanggo bapake.

Budi nerusake lakune. Nalika kuwi Budi weruh ana wong lanang sing nututi ibu.

"Mesthi wong iku bakal tumindak salah!" batine Budi.

Mesthi wae, wong lanang iku langsung nyopot tas ibune. Ibune bengok-bengok, lan Budi cepet-cepet nangkep malinge nganti tiba. Tas tiba karo maling, banjur maling mlayu. Budi njupuk tas banjur diparingake.

"Nuwun sewu nak, untunge wis ana," kandhane ibu.

"Nggih, ngati-ati mbenjang bu," wangsulane Budi karo ninggalake ibune.

"Sedhela, nak, iki kanggo sampeyan," ngendikane ibu.

"Mboten usah Bu," kandhane Budi lirih.

Wong wadon kuwi gumun karo budine Budi. Ora sengaja dheweke weruh kreta getuk banjur kandha, "Oke, yen kowe ora gelem, ayo daktuku kabeh getukmu".

Budi seneng lan terharu, akhire iso tuku obat kanggo bapake.

"Matur nuwun mbak," wangsulane Budi.

4. Pagelaran Seni Karawitan

Dina Senen Dery diceluk Guru karawitan. Dery dikon gurune ajar gamelan ing biasane dinggo ajar gamelan. Dery milih ajar saron. Dery diajar pisan banjur iso. Telung dina bar latihan, Dery melu pagelaran seni karawitan.

Dina Kamis Dery menyang ing lapangan Paseban neng ngarep kantor bupati Bantul. Dery lan konco-koncone didandani sedelo. Sing cah lanang nganggo blankon, sing wadon Sanggulan lan nganago kebayak. Cah wadon ono loro kabeh dadi sinden.

Bapak lan ibune Dery ndelok ono siaran langsung ing TVRI. Ing TVRI enten pagelaran seni karawitan. Dery mlebu TV. Bapak lan ibune seneng karo sing dimaenke karo Dery. Dery lancar banget.

Dery di celuk maju ing nduwur panggung. Dery diparingi piale kalih jurine. Guru kelasse Dery seneng karo Dery. Neng kelas Dery paling pinter dewe. Neng sekolahan Dery nduwe konco akeh. Bali-bali keluargane seneng.

5. Mengeti Dina Kartini

Dina Kartini dimengeti tanggal selikur wulan April. Neng sekolahanku nganaake lomba. Rina melu lomba moco puisi, Rina dikon nganggo kebayak lan sanggulan. Esukke Rina pamitan karo ibune arep menyang sekolah.

Basan tekan sekolahan let sedelo jenenge Rini diceluk. Rina banjur munggah neng panggung moco puisi lan ngragakke opo sing ditulis Rina neng kertase. Rini moco puisine karo ngguyu. Koncone Rina melu ngguyu kabeh.

Puisine Rina dowo banget. Let sedelo puisine Rina rampung diwaco. Kabeh konco-koncone Rina lan guru-gurune seneng banget, kabeh ngeploi Rina. Mergane puisine Rina apik banget. Konco-koncone Rina terus domaju.

Basan kabeh wis maju, kabeh do nunggu pengumumanne. Kabeh do deg-degan, basan diwacakke pengumumanne Rina sing juara 1. Rina oleh piagam lan piala seko sekolahan. Rina seneng banget, Ibune Rina yo seneng mergone Rina juara 1.

6. Pentas Seni lan Perpisahan Kelas 6

Dina Senen Rani mangkat sekolah. Arep mangkat sekolah Rani Pamit sikik karo ibune. Rani neng dalan Rani ketemu koncone sekolah. Rani menyang sekolah bareng koncone. Rani sekolah neng SD 1 Bantul.

Basan tekan sekolahan Rani lan konco-koncone diceluk bu guru sing ngajari nari. Basan mlebu ngone sing dinggo nari bu guru njupuk selendang dinggo ajar tari. Bu guru ngomong "Rani sesuk Senen sing keri kowe melu pentas seni lan perpisahan kelas 6".

Dina Senen wis teko eneh. Rani didandani karo guru-guru sing pinter ndandani. Basan rampung dandan Rani lan konco-koncone nganggo klambi lan nganggo selendang. Rani lan konco-koncone ora lali disangguli.

Sampun rampung pentase Rani lan konco-koncone diceluk. Rina lan konco-koncone oleh ijazah. Rani seneng banget. Guru-gurune Rani seneng banget. Rina matur nuwun sanget kalih guru tarine.

7. Menyang Sekolah

Dina Senin Rudy tangi jam 5 esuk. Kluruke wis muni. Rudy mbukak cendelo. Bar mbukak cendelo Rudy noto peturone, Rudy bocah sing resian.

Let sedelo bar ngresiki peturonne. Rudy terus adus. Rudy raleli sikatan, sabunan, karo samponan. Bar adus Rudy nganggo seragam karo sepatu. Rudy ora leli jungkatan nganggo topi karo tas.

Rudy terus metu seko kamar ibu, bapak, karo adik wis nunggu neng meja sing dinggo maem. Rudy maem cepet mergane Rudy piket neng sekolahan.

Bar maem Rudy lan keluargane metu. Rudy pamit menyang sekolah karo bapak lan ibu. Raleli salim karo bapak lan ibune.

Rudy terus mlaku menyang sekolah. Neng sekolahan Rudy ketemu koncone neng ndalan, terus Rudy mlebu kelas bareng koncone. Banjur mlebu kelas Rudy piket, kelase dadi resik.

8. Alun-alun Wonosobo

Dhek Minggu wingi, antarane jam 8 esuk aku mlaku-mlaku ing alun-alun Wonosobo. Olehku mlaku-mlaku bareng karo bapak, ibu, lan adhiku. Alun-alun saiki wis beda karo dhisik. Dhisik durung rame kaya saiki. Saiki akeh wong-wong kang dodolan maneka werna kabutuhan. Sing taktemoni wektu kuwi kayata bakul sandhangan, sandal lan sepatu, maneka dolanan bocah, lan maneka panganan/ jajanan kang akeh jinise. Sawise mlaku-mlaku saubengan, aku lan bapak ibu adhiku mampir ing bakul bubur ayam. Rampung sarapan bubur ibuku ngajak menyang bakul sandhangan, nanging aku ora gelem amarga aku pengin bali wae.

Artikel ini ditulis oleh Anandio Januar Peserta program magang bersertifikat kampus merdeka di detikcom.




(par/dil)

Hide Ads