- 50 Arane Pagawean 1. Ajudhan 2. Babu 3. Bajag 4. Bakul 5. Bendung 6. Blandong 7. Blantik 8. Cantrik 9. Carik 10. Dhalang 11. Emban 12. Empu 13. Gamel 14. Gandhek 15. Gemblak 16. Gerji 17. Germa 18. Jlagra 19. Juragan 20. Juru Dang 21. Juru Kunci 22. Juru Nujum 23. Juru Mudhi 24. Juru Tambang 25. Juru Silem 26. Juru Sungging 27. Juru Terbang 28. Kemasan 29. Kundhi 30. Kusir 31. Madhaharan 32. Malang 33. Mandhor 34. Merbot 35. Molang 36. Mranggi 37. Niyaga/Wiyaga 38. Pacalang 39. Pakathik 40. Palara-lara 41. Palayang 42. Pandhe 43. Panegar 44. Panjak 45. Pangobeng 46. Para 47. Pasindhen 48. Pawongan 49. Sarawedi 50. Sayang 51. Sekater 52. Sinoman 53. Srati 54. Sudagar 55. Tandhak 56. Tuwa Buru 57. Waranggana 58. Undhagi
Ada banyak sebutan nama pekerjaan dalam bahasa Jawa atau disebut arane pagawean. Mungkin sebagian masyarakat sudah cukup familiar dengan beberapa arane pagawean berikut ini, tetapi masih ada banyak istilah lainnya yang bisa diketahui.
Perbedaan penyebutan nama pekerjaan ini kebanyakan karena jenis pekerjaannya yang berkaitan dengan kesenian atau kebudayaan, seperti dhalang hingga carik. Artinya, dalam Bahasa Indonesia mungkin memiliki sebutan yang lain.
Banyaknya sebutan nama pekerjaan dalam Bahasa Jawa ini merupakan bentuk dari kekayaan bahasa daerah. Lantas, apa saja arane pagawean atau istilah pekerjaan dalam Bahasa Jawa? Berikut contohnya dikutip detikJogja dari buku Baboning Basa Jawa karya Budi Anwari (2020) dan Bausastra Jawa Lengkap.
SCROLL TO CONTINUE WITH CONTENT
50+ Arane Pagawean
1. Ajudhan
Pengawal pejabat/presiden.
2. Babu
Wong wadon sing gaweane momong sak panunggalane (wanita yang pekerjaannya adalah mengurusi berbagai macam hal).
3. Bajag
Wong sing gawene begal ing segara (orang yang pekerjaannya membegal di laut/bajak laut).
4. Bakul
Wong sing gaweane dodol barang cilik-cilikan (orang yang pekerjaannya menjual barang secara kecil-kecilan/sedikit).
5. Bendung
Wong sing gawene mbendung (orang yang pekerjaannya membendung).
6. Blandong
Tukang negor kayu ing alas lan sak panunggalane (orang yang pekerjaannya menebang kayu di hutan dan sejenisnya).
7. Blantik
Bakul kewan raja kaya, manuk, lan sak panunggalane (penjual hewan seperti hewan ternak, burung, dan yang sejenisnya).
8. Cantrik
Abdine pandhita ngiras dadi muride (asisten/pembantu pendeta yang sekaligus adalah muridnya).
9. Carik
Wakil lurah/juru tulis ing kalurahan (perwakilan lurah atau juru tulis di kelurahan).
10. Dhalang
Wong sing gaweane nglakokake lan nyritakake wayang (orang yang pekerjaannya memainkan dan menceritakan wayang).
11. Emban
Wong sing gaweane momong bocah (orang yang pekerjaannya mengasuh anak).
12. Empu
Wong kang pinunjul/mboten wani dilawan kayata pujangga, ahli, lan sak panunggalane (orang yang sudah sangat menguasai, dan jangan ditentang).
13. Gamel
Tukang ngopeni jaran (orang yang bertugas mengurus kuda).
14. Gandhek
Utusan ratu, gaweane nglantarake dhawuh (utusan ratu dan pekerjaannya adalah menyampaikan perintah).
15. Gemblak
Tukang gawe barang kuningan (orang yang bekerja membuat barang dari kuningan).
16. Gerji
Tukang ndondomi klambi (orang yang menjahit baju).
17. Germa
Tukang mberburu kewan ing alas (orang yang pekerjaannya memburu hewan di hutan).
18. Jlagra
Tukang natah watu (orang yang pekerjaannya memecah batu).
19. Juragan
Sudagar gedhe, lurahe pakaryan (saudagar besar).
20. Juru Dang
Tukang adang (orang yang pekerjaannya adalah memasak).
21. Juru Kunci
Wong sing gaweane ngrumat pasarean/papan kramat (orang yang pekerjaannya merawat kuburan/tempat keramat).
22. Juru Nujum
Tukang ngramal (orang yang pekerjaannya meramal).
23. Juru Mudhi
Tukang nglakokake kapal (nahkoda/orang yang pekerjaannya menjalankan kapal).
24. Juru Tambang
Tukang nglakokake prau gethek ing kali (orang yang pekerjaannya menjalankan perahu getek di sungai).
25. Juru Silem
Wong sing gaweane nyilem ing segoro (orang yang pekerjaannya menyelam di laut).
26. Juru Sungging
Wong sing pinter nyungging/nggambar (orang yang pandai menggambar).
27. Juru Terbang
Wong sing gaweane nglakokake motor mabur (pilot/orang yang pekerjaannya menjalankan pesawat terbang).
28. Kemasan
Tukang gawe dandanan mas inten (orang yang membuat barang-barang dari emas dan intan).
29. Kundhi
Tukang gawe grabah (orang yang pekerjaannya membuat gerabah).
30. Kusir
Tukang nglakokake dhokar (orang yang pekerjaannya menyetir dhokar/kereta kuda dengan dua roda).
31. Madhaharan
Juru olah-olah (orang yang bekerja untuk mengolah makanan).
32. Malang
Pulisi desa (polisi desa).
33. Mandhor
Wong sing dadi pangarepe kuli (orang yang jadi atasannya kuli/mandor).
34. Merbot
Punggawa mesjid (orang yang bertugas menjaga dan mengurus masjid).
35. Molang
Bakul raja kaya (pedagang hewan ternak seperti kambing, sapi, ayam).
36. Mranggi
Tukang gawe wrangka/wadhah keris utowo pusoko (orang yang pekerjaannya membuat sarung keris atau pusaka lainnya).
37. Niyaga/Wiyaga
Tukang nabuh gamelan (orang yang pekerjaannya memainkan gamelan).
38. Pacalang
Prajurit kang gaweane nglutakae utowo nametake lakune musuh (pasukan garis depan/prajurit yang tugasnya menghentikan pergerakan musuh).
39. Pakathik
Tukang nuntun jaran (orang yang pekerjaannya menuntun kuda).
40. Palara-lara
Para nyai cilik/enom (sebutan untuk abdi dalem wanita yang masih muda).
41. Palayang
Tukang ngeterake layang (orang yang pekerjaannya mengantarkan surat).
42. Pandhe
Tukang gawe barang wesi (pandai besi/orang yang pekerjaannya membuat barang dari besi).
43. Panegar
Tukang ngajari jaran (orang yang pekerjaannya melatih kuda).
44. Panjak
Tukang ngladeni pandhe/niyaga (asisten pandai besi/penabuh gamelan).
45. Pangobeng
Wong kang buruh ngobeng/mbathik (perajin batik, pembatik).
46. Para
Bakul mas inten (penjual emas dan intan).
47. Pasindhen
Wong kang nyindheni/mbarengi nembang gamelan (orang yang bernyanyi saat gamelan ditabuh).
48. Pawongan
Batur wadon (pembantu wanita).
49. Sarawedi
Tukang adol utowo nggosok inten berleyan (orang yang pekerjaannya menjual atau menggosok intan dan berlian).
50. Sayang
Tukang gawe barang saka tembaga (orang yang pekerjaannya membuat barang dari tembaga).
51. Sekater
Tukang naksir/nawarake ing pagadhean (orang yang pekerjaannya menaksir/menawarkan di pegadaian).
52. Sinoman
Wong nom-noman sing gaweane laden (orang muda yang pekerjaannya melayani).
53. Srati
Tukang ngrumat/ngupakara gajah (orang yang merawat gajah).
54. Sudagar
Wong dagang (orang yang berdagang dalam skala besar).
55. Tandhak
Gaweyane njoget/ditangga (orang yang pekerjaannya menari).
56. Tuwa Buru
Wong sing dadi abdine germa (asisten orang yang berburu hewan di hutan).
57. Waranggana
Tukang nyinden ing pagelaran wayang (orang yang pekerjaannya menyanyi dalam pertunjukan wayang).
58. Undhagi
Tukang gawe bekakas kayu (orang yang pekerjaannya membuat barang-barang dari kayu).
Demikian beberapa kosa kata bahasa Jawa untuk nama-nama pekerjaan atau arane pagawean. Semoga bermanfaat, Dab!
(rih/sip)
Komentar Terbanyak
Jokowi Berkelakar soal Ijazah di Reuni Fakultas Kehutanan UGM
Blak-blakan Jokowi Ngaku Paksakan Ikut Reuni buat Redam Isu Ijazah Palsu
Tiba di Reuni Fakultas Kehutanan, Jokowi Disambut Sekretaris UGM