Dalam budaya Jawa, pranatacara merupakan istilah yang digunakan untuk menyebut pembawa acara atau MC (Master of Ceremony). Tugas seorang pranatacara sangat penting, karena ia menjadi pengatur jalannya acara agar berlangsung dengan tertib, lancar, dan sesuai susunan yang direncanakan.
Baik dalam acara pernikahan, ulang tahun, khitanan, pengajian, syukuran, maupun acara adat lainnya, pranatacara berperan sebagai penghubung antara susunan acara dan para hadirin. Maka dari itu, penting bagi seorang pranatacara untuk memiliki kemampuan berbahasa Jawa yang baik, sopan, serta mengetahui struktur dasar dalam membawakan acara.
Struktur Umum Teks Pranatacara Bahasa Jawa
Berikut ini adalah struktur dasar teks pranatacara dalam bahasa Jawa yang bisa dijadikan referensi.
SCROLL TO CONTINUE WITH CONTENT
1. Salam Pembuka
Salam pembuka digunakan untuk menyapa para tamu dan memulai acara dengan penuh kesantunan.
Contoh:
"Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh. Sugeng enjing para rawuh ingkang kinurmatan. Mugi kita tansah pinaringan rahayu lan berkah saking Gusti Allah SWT."
2. Salam Hormat
Pada bagian ini, pranatacara menyebutkan pihak-pihak yang dihormati, seperti tokoh masyarakat, kepala sekolah, orang tua, atau tamu undangan penting lainnya.
Contoh:
"Ingkang kinurmatan Bapak Kepala Sekolah SMP Negeri 1 Surabaya, Bapak/Ibu Guru, para tamu undangan, saha para sedherek sedaya."
3. Pembukaan Acara
Ucapan syukur atas terselenggaranya acara serta pengantar mengenai tujuan acara.
Contoh:
"Sepisan malih, puji syukur kita aturaken dhumateng Gusti Ingkang Maha Asih, awit saking kanugrahanipun, kita saged makempal kanthi rahayu ing acara menika."
4. Isi atau Rangkaian Acara
Bagian ini berisi susunan acara secara lengkap. Pranatacara menyebutkan dan mengarahkan jalannya acara satu per satu dengan bahasa yang runtut.
Contoh:
"Para rawuh ingkang kinurmatan, adicara kapisan inggih menika pembacaan ayat suci Al-Qur'an ingkang badhe kaaturaken dening Ibu Siti Fatimah. Sateruse, kita badhe mlebet ing adicara sungkeman, lajeng dipunlajengaken kaliyan prosesi seserahan lan saweran."
5. Penutup
Pranatacara menutup acara dengan doa atau ucapan terima kasih, serta permohonan maaf jika terdapat kekurangan selama acara berlangsung.
Contoh:
"Alhamdulillah, sakabehing acara sampun kita lampahi kanthi lancar. Mugi acara menika saged maringi manfaat lan berkah tumrap sedaya. Kula pribadi nyuwun pangapunten menawi wonten lepat saking pandamel utawi ukara. Wassalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh."
Tips Menjadi Pranatacara Bahasa Jawa yang Baik
Untuk menjadi pranatacara yang profesional dalam acara berbahasa Jawa, berikut beberapa tips yang bisa diterapkan.
- Latihan pengucapan dan pelafalan karena bahasa Jawa memiliki tingkat unggah-ungguh atau tata bahasa yang berbeda untuk lawan bicara tertentu.
- Pelajari urutan acara secara rinci agar tidak salah menyebutkan bagian-bagian penting.
- Sesuaikan penggunaan bahasa ngoko, krama, atau krama inggil dengan konteks dan audiens.
- Sampaikan setiap bagian dengan suara lantang, artikulasi jelas, dan penuh rasa percaya diri.
Contoh Teks Pranatacara dalam Bahasa Jawa
Berikut contoh teks pranatacara bahasa Jawa sebagai pedoman bagi detikers yang membutuhkannya. Contoh teks berikut dapat digunakan untuk acara peresmian gedung atau pembukaan kantor.
Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh.
Sugeng enjang/sonten/dalu, para rawuh ingkang kinurmatan. Mugi kita tansah pinaringan rahayu, wilujeng, saha berkah saking Gusti Allah SWT. Amin ya rabbal 'alamin.
Ingkang kinurmatan:
- Bapak/Ibu Pimpinan Perusahaan PT
- Bapak/Ibu tamu undangan, para mitra kerja, saha sedaya karyawan ingkang kula hormati.
Sepindhah, marilah kita ngaturaken puji syukur dhumateng Gusti Ingkang Akarya Jagad. Awit saking rahmat lan hidayahipun, kita saged makempal wonten ing papan punika, kagem ndhudhahaken peresmian kantor anyar PT [Nama Kantor], kanthi suasana penuh kabingahan.
Para rawuh ingkang kinurmatan, kagem nglancaraken acara dinten punika, kulo badhe maosaken runtutan adicara peresmian kantor anyar PT [Nama Kantor]. Kados makaten:
1. Pembukaan
2. Doa
3. Sambutan-sambutan
4. Prosesi pemotongan pita minangka tandha peresmian
5. Ramah tamah lan hiburan
6. Penutup
Acara ingkang sepisan, inggih menika sambutan saking Bapak Direktur Utama PT [Nama Kantor]. Dumateng Bapak [Nama], dipunaturi.
(Menunggu sambutan selesai)
Maturnuwun sanget kagem Bapak [Nama] ingkang sampun maringi pituduh lan pangajeng-ajeng tumrap masa depan perusahaan.
Kagem nyuwun berkah lan ridho Gusti Allah SWT, adicara salajengipun inggih menika doa. Dipun aturi Bapak [Nama Ustadz/Pemuka Agama] kagem ndherekaken doa. Monggo.
(Setelah doa selesai)
Matur nuwun sanget, mugi sedaya kagem ingkang dipun dhereki berkah lan wilujeng.
Para rawuh ingkang kinurmatan, adicara puncak ing dinten menika inggih menika prosesi pemotongan pita, minangka tandha resmi dibukakipun kantor anyar PT [Nama Kantor]. Dipun aturi Bapak/Ibu [Nama Tokoh Penting] kagem nindakaken prosesi punika.
(Selesai pemotongan pita)
Mugi kantor anyar punika saged dados papan kerja ingkang produktif, nyaman, lan nguntungaken kagem sedaya pihak.
Acara salajengipun inggih menika ramah tamah lan hiburan. Monggo para rawuh saged ndherek ngaso lan nikmati suguhan ingkang sampun kaparingaken.
Pungkasanipun, kulo nyuwun agunging pangapunten menawi wonten lepat ing pamicara, utawi pambekta acara. Mugi acara menika maringi manfaat lan sukses tumrap kita sedaya.
Wassalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh.
Demikian detikers contoh teks pranatacara bahasa jawa beserta tips membuatnya. Semoga bermanfaat.
(ihc/irb)