- Cerita Rakyat Bahasa Jawa Singkat dan Menarik Cerita Rakyat Bahasa Jawa #1: Kethek, Pitik, lan Yuyu Cerita Rakyat Bahasa Jawa #2: Tawon lan Semut Cerita Rakyat Bahasa Jawa #3: Timun Mas Cerita Rakyat Bahasa Jawa #4: Cindelaras Cerita Rakyat Bahasa Jawa #5: Asal Usul Kali Gajah Wong Cerita Rakyat Bahasa Jawa #6: Roro Jonggrang Cerita Rakyat Bahasa Jawa #7: Lembu Sura Cerita Rakyat Bahasa Jawa #8: Keong Mas
Sebagai masyarakat suku Jawa, mengenal cerita rakyat bahasa Jawa merupakan sebuah keharusan. Selain melestarikan budaya turun-temurun, kita juga dapat meneladani pesan moral dari setiap cerita.
Cerita rakyat bahasa Jawa memiliki banyak fungsi, salah satunya adalah mendokumentasikan sejarah serta nilai budaya Jawa. Di dalam cerita tersebut juga umumnya terdapat nilai moral seperti pengorbanan, kasih sayang, dan kejujuran.
Penasaran dengan cerita rakyat berbahasa Jawa? Kali ini, detikJateng akan membagikan beberapa cerita rakyat bahasa Jawa yang singkat tapi menarik.
SCROLL TO CONTINUE WITH CONTENT
Cerita Rakyat Bahasa Jawa Singkat dan Menarik
Berikut ini adalah beberapa cerita yang detikJateng himpun dari buku 'Baboning Pepak Basa Jawa' oleh Budi Anwari (2020) dan '100 Cerita Rakyat Nusantara' oleh Dian K. (2014).
Cerita Rakyat Bahasa Jawa #1: Kethek, Pitik, lan Yuyu
Ing jaman ndisik, ana satunggaling pitik kang kekancan karo kethek. Ananging paseduluran kuwi ora awet suwe amarga kelakuan si kethek. Sawijining dina kethek ngejak pitik mlaku-mlaku sinambi golek pangan.
Nganti wayah srengenge angslup ana ing kulon loro kewan kui mau durung ugo nemu pangan kang bisa maregake wetenge. Dumadakan tanpa disangka lan dinyana kethek kang wis kadung ngeleh duwe pikiran elek marang kancane yaiku si pitik. Tanpa rasa mesakake kethek nyekel si pitik lan mbubuti wulune kanthi niat arep mangan mbakar pitik kanggo mangan wengi iku.
Ananging mergo pitik terus-terusan usaha kanggo lolosake awake, akhire dheweke bisa ucul saka si kethek. Pitik banjur mlayu nganti tumeka sawijining pinggir segara kang dipanggoni sawijining yuyu sing ora liya ugo dadi kancane si pitik. Ana ing panggonan kui pitik cerita marang yuyu:
Pitik: "Hei Yuyu kancaku, tulungono aku, aku lagi diuber karo kethek sing arep mangan aku."
Yuyu: "Orasah kuwatir kancaku, aku bakal nyelametke awakmu saka kethek kang ora reti arti kekancan kui mau. Aku bakal weneh pelajaran supaya kethek kui mau ora wani maneh ganggu awakmu."
Sawise kahanan leren, pitik lan yuyu ngatur siasat kanggo weneh pelajaran marang kethek mau. Yuyu due ide nggawe perahu saka lemah lendut kanggo nyeberang ana ing pulau sacerake segara kui. Sawisi perahu kang digawe kui dadi banjur pitik lan yuyu ngundang kethek kanggo nyebrang bareng ana ing pulau sacerake kanggo golek pangan.
Mergo kahanan ora ana pangan ing sakiwo tengene panggonan kui, banjur kethek langsung wae nyaguhi ajakane pitik kanggo menyang pulau seberang.
Sawise prahu mlaku ana ing tengah segara banjur pitik mau kluruk sinambi notol prahu kang pada di tumpake kui mau. Alon-alon prahu kang digawe saka lemah lendut kui mau otomatis bocor lan banyu mlebu ing prahu. Ora bisa ditahan maneh prahu kang pada ditumpaki kui mau ambles ing segara.
Pitik kang wis siap lan ngencanakake kedadean kui kanthi siap langsung mabur ing darat, yuyu kang ugo wis siap kedadean kui banjur nglangi ing dasar segara, sawentara kethek kang jahat lan ora reti arti kekancan kui mau amung bisa tulung-tulung lan angslep amarga ora bisa nglangi. Singkat cerita kethek kui mau mati glagepen ing tengah segara.
Cerita Rakyat Bahasa Jawa #2: Tawon lan Semut
Ing jaman Nabi Sulaiman, gesang pinten-pinten tawon. salah satunggal ing antawisipun yaiku Pipo. Pipo yaiku anak tawon ingkang sampun dipuntilar pejah ibunipun. Wanci punika ibunipun pejah dicokot kalajengking.
Sakmenika piyambakipun gesang piyambak tanpa nduwe sanak kadang. Amargi namung gesang piyambakan, Pipo milih konjuk gesang mengembara. Ngantos akhiripun piyambakipun dugi ing gurun ingkang wiyar. Ing madya gurun punika Pipo rumaos ngelak uga luwe. "aku kudu enggal golek pangan uga banyu, nanging aku kudu golek ana ing ngendi?" batin Pipo.
Singkat cerita, Pipo banjur pados tedhan uga toya. Saksampune cekap dangu mabur, saking doh-dohan Pipo ningali toya uga tedhan. Nanging saksampune nyelak, jebulna ingkang dipunningalipun namung hamparan wedi ingkang wiyar. Kanthi kuciwa Pipo banjur mabur maneh kangge pados toya. Mboten dangu lajeng piyambakipun kepanggih kaliyan semut ingkang saweg kasisahan mbekta tiganipun. Pipo banjur nyelaki semut punika.
"Hei, semut. sinten nami sampeyan?"
"Nami kula Kriwil. Nami sampeyan sinten?" jawab semut.
"Kula Pipo, sampeyan kersa dados kanca kula?" Kriwil banjur manggut-manggut.
"Menawi mekaten mangga kita sedaya madosi toya uga tedhan sareng-sareng?" Kriwil banjur wangsulan kanthi manggut-manggut maneh.
Singkat cerita ana ing contoh dongeng fabel bahasa Jawa piyambake sedaya banjur kesah konjuk madosi tedhan. Saksampune dangu ngubengi gurun, piyambake sedaya nemu setunggal toya ingkang katon resik uga segar. Ing samping toya punika enten wit kurma ingkang kathah woh-e kanthi rasa legi. Kriwil lan Pipo bingah sanget. Piyambake sedaya enggal ngunjuk uga nedha sapuasipun.
Saksampune piyambake sedaya tuwuk, piyambake sedaya enggal madosi panggenan kagem tilem. Kalih dinten lajeng piyambake sedaya nemu panggen kagem tilem ingkang miturut piyambake sedaya tepat. Yaiku ing setunggal panggenan wiyar kang ana wit- witan.
Piyambake sedaya mboten badhe luwe ugo ngelak amargi ing pinggir panggenan punika enten kathah wit buah-buahan uga setunggal toya ingkang resik sanget. Kriwil lan Pipo gesang kaliyan rukun. Tambah dinten paseduluran piyambake sedaya tambah sae. Piyambake sedaya banjur gesang kaliyan aman, tetrem, uga bagya mulya.
Cerita Rakyat Bahasa Jawa #3: Timun Mas
Ing alas sing sepi, Mbok Sarni urip dhewekan. Amarga kesepian, dheweke kepengin duwe anak. Saben dina ora bosen anggone ndonga. Nganti sawijining dina, ana raksasa liwat lan krungu pandongane.
"Heh, Wong Tuwa! Apa kowe kepengin duwe anak?" pitakone raksasa kanthi swara sing gawe kaget Mbok Sarni.
Mbok Sarni dheg-dhegan mangsuli, "Iya... bener. Nanging kayane angel. Aku wis tuwa."
Raksasa kuwi ngguyu banter lan kandha yen bakal kabulake kekarepane Mbok Sarni.
"Nanging ana syarate. Nalika umur nem taun, aku bakal njupuk lan mangan dheweke. Dadi, jaga dheweke kanthi becik."
Mbok Sarni ora duwe pilihan. Dheweke setuju. Raksasa banjur menehi wiji timun sakepel lan njaluk supaya Mbok Sarni nandur.
Pirang-pirang wulan, Mbok Sarni panen timun. Apa kaget dheweke nalika ketemu bayi wadon ayu ing salah siji saka timun emas.
Dheweke nggendhong bayi mau, banjur dijenengake Timun Mas.
Tanpa disadari Timun Mas wis umur nem taun.
Boom... boom... langkah raksasa keprungu. Dheweke bengok-bengok ing njaba omahe Mbok Sarni, njaluk supaya Timun Mas dipasrahake.
"Wis rong taun bali, isih cilik lan kuru," pitakone Mbok Sarni kuwatir.
Raksasa kuwi nesu, nanging dheweke uga ora gelem mangan bocah kuru.
"Oke, aku bakal bali rong taun!"
Sakwise buta kuwi, Mbok Sarni terus ndedonga supaya ana dalan kanggo nylametake Timun Mas.
Nganti sawijining dina Mbok Sarni lan Timun Mas ketemu karo pertapa ampuh sing lagi nyabrang alas. Mbok Sarni nyritakake masalahe marang pertapa.
Sambil ngelus-elus sirahe Timun Mas, pertapa kuwi kandha, "Yen raseksa teka, cepet-cepet mlayu. Tampanana bungkusan papat iki, lan uncalan siji-siji nalika sampeyan mlayu."
Timun Mas manthuk.
Rong taun sabanjure, Raksasa pancen teka. Bareng weruh Timun Mas langsung mlayu.
Raksasa nesu lan langsung ngeja. Timun Mas enggal nindakake piwelinge pertapa. Bungkus kapisan dibukak banjur dibuwang isine, yaiku wiji timun. Ajaib, wiji mau malih dadi sawah timun kebak woh-wohan. Lampahipun raseksa kasebat amargi batang wit timun menika sampun kabungkus ing badanipun.
Nanging, ora suwe raksasa kasebut bisa lolos. Dheweke ngoyak Timun Mas maneh.
Timun Mas nguncalake isi bungkusan kapindho, yaiku jarum. Jarum mau malih dadi wit pring sing dhuwure godhonge padhet. Raksasa kasebut kudu kerja keras kanggo nembus wit pring. Sanadyan badane tatu amarga digores pring, raksasa ora nyerah. Dheweke bali ngoyak Timun Mas.
Kanthi gupuh, Timun Mas mbuwang isi bungkus katelu, yaiku uyah. Uyah mau dadi segara kang jembar. Nanging, raksasa kasebut bisa nyabrang segara. Sanajan katon kesel, raksasa ora gelem nyerah.
Akhire Timun Mas mbalang isi bungkusan papat sing isine terasi. Teras banjur dadi segara lendhut panas. Raksasa ora duwe wektu mandheg mlayu. Dheweke uga tiba ing lendhut.
"Wah panas, panas," mbengok Timun Mas terus mlayu mulih menyang omahe.
Wiwit kuwi Mbok Sarni urip ayem karo Timun Mas. Raksasa ora nate ngganggu dheweke maneh.
Cerita Rakyat Bahasa Jawa #4: Cindelaras
Cindelaras yaiku wong enom sing manggon karo ibune ing alas sing adoh. Yen dideleng saka rupane sing gagah lan nggantheng, kayane ora pantes yen dheweke manggon ing alas. Dheweke luwih cocok manggon ing kraton.Sejatine Cindelaras pancen pangeran, bapake yaiku Raden Putra, raja ing Kraton Jenggala. Nanging ibune Cindelaras ora rahasia saka putrane.
Sanajan manggon ing alas, Cindelaras ora sepi. Dheweke ramah karo kabeh kewan sing ana. Ing sawijining dina, ana manuk garudha menehi endhog pitik. Cindelaras seneng banget lan anget endhoge supaya bisa netes kanthi apik.
Sawise sawetara minggu, endhog netes. Kanthi sabar, Cindelaras ngopeni pitik-pitike. Dheweke ora nate lali menehi panganan lan adus.
Saiki, cah ayu wis dadi jago sing gedhe lan kuwat.
Nanging, ana sing aneh babagan pitik kasebut. Bareng kluruk, pitik mau muni, "Kukurujukk... tuanku Cindelaras, rupane bagus, omahe ana ing alas, ramane Raden Putra".
Jebule jago iki jago sing sekti! Amarga penasaran, Cindelaras takon marang ibune, "Apa bener Raden Putra kuwi bapakku?"
Ibune pungkasane nyritakake kedadeyan pirang-pirang taun kepungkur. Raden Putra ngusir ibune Cindelaras saka kraton amarga dituduh ngracun adhine Raden Putra. Nalika semana Raden Putra ora ngerti yen ibune Cindelaras lagi mbobot.
Krungu critane ibune, Cindelaras nekad arep ketemu karo Raden Putra.
Sakwise lelungan adoh, akhire Cindelaras tekan ing Kraton Jenggala.
"Aku arep pit jagoku karo jagone Raden Putra," ujare Cindelaras marang para pengawal.
Raden Putra uga ketemu Cindelaras. Bareng weruh Cindelaras, Raden Putra mesam-mesem. Dheweke rumangsa ngerti pasuryan kasebut.
"Sampeyan sapa? Kok wani nantang pitikku. Yen pitikmu kalah?" nantang Raden Putra.
Cindelaras sungkem kanthi hormat, "Aku bakal ngormati kabeh uripku kanggo Kerajaan Jenggala.
Raden Putra sarujuk. Cindelaras njupuk jago saka kranjang sing digawa.
Pas metu, jagone Cindelaras langsung kluruk kaya biasane.
"Kukuruyuukk... tuanku Cindelaras, rupane nggantheng, omahe ana ing alas, ramane Raden Putra".
Kabeh wong ing kono padha kaget. Raden Putra raine pucet.
"Satemene kowe iki sapa? Pitik iki kok kandha yen kowe iku anakku?"
Cindelaras nerangake sapa dheweke lan Raden Putra lenggah ngrungokake.
"Ya ampun, anakku dhewe wis nyia-nyia!" dheweke getun.
Raden Putra mandeng Cindelaras, "Anakku, apa kowe bakal ngapura bapakmu kanggo kesalahan iki?"
Cindelaras manthuk mantep. Raden Putra lega lan dhawuh marang para pengawal supaya njupuk ibu. Cindelaras saka alas.
Satemene sawise ngutus ibune Cindelaras, Raden Putra sadar yen dheweke wis salah. Nanging, dheweke ora bisa nemokake bojone. Ibune Cindelaras kaya wis ilang ing bumi.
Saiki berkat jagone Cindelaras kabeh bisa kumpul maneh lan urip seneng.
Cerita Rakyat Bahasa Jawa #5: Asal Usul Kali Gajah Wong
Ing sawijining esuk, Ki Sapa Wira kaya biyasane mimpin gajah kagungane Sultan Agung, raja ing Kraton Mataram. Badhe adus gajah, asma Kyai Dwipangga.
Wong-wong mau mlaku tumuju ing kali cedhak Kraton Mataram.
Ki Sapa ugi adus Kyai Dwipangga, sinambi sisot bingah. "Lha saiki kowe wis resik, wis wayahe bali menyang kandhang. Ki Sapa Wira nyawang Kyai Dwipangga kanthi rai marem.
Ki Sapa Wira ngrumat Kyal Dwipangga wiwit cilik gajah. Ora gumun yen Kyal Dwipangga manut banget marang dheweke.
Sawetara dina banjur Ki Sapa Wira lara. Sejatine dudu penyakit sing serius, mung ana borok gedhe ing kelek. Ananging bisul menika damel mumet, krasa lara tenan. Badanipun ugi mriyang, awit saking punika, Ki Sapa Wira nyuwun ingkang rayi, Ki Kerti Pejok, supados adus Kyal Dwipangga.
"Eling, adus wae ana ing kali cilik cedhak kraton, aja lunga-lunga," kandhane marang kerti Pejok.
Ing dalan menyang kali, udan.
Anehe, banyu kali sing adus Kyai Dwipangga, bener-bener surut "Ah, ora mungkin aku adus gajah iki ing kene, banyune kurang!
Ki Kerti Pejok mikir abot. Dheweke banjur ngajak Kyai Dwipangga mudhun. Ing kana, banyu kali katon dhuwur lan alirane lumayan cepet.
Nalika adus Kyai Dwipangga, Ki Kerti Pejok mikir, "Kok ora tau adus gajahmu ing kene, ta, banyune luwih akeh tinimbang kali cilik kuwi. Ah... mbok menawa Kanjeng Sultan Agung uga ora ngerti."
Nalika lagi sibuk ngomong dhewe, dumadakan ana banjir bandhang gedhe saka hulu.
Banjir bandhang teka kanthi cepet. Ki Kerti Pejok lan Kyai Dwipangga malah ora weruh banjir bandhang.
Sakedheping mripat, awak loro-lorone padha kabur lan kabawa banjir bandhang.
MayitΓ© padha diseret lan kakumbah ing Segara Kidul. Kekalihipun tilar donya amargi ganasipun banjir bandang.
Ki Kerti Pejok ora ngerti yen suwene Sultan Agung nglarang para abdine adus gajah ing kali hilir, dheweke ngerti yen bebaya bisa teka kapan wae ing kono.
Ki Sapa Wira sungkawa. Dheweke sedhih banget amarga kelangan adhine lan gajah sing ditresnani.
Kanggo mengeti kedadeyan kasebut, Sultan Agung banjur menehi jeneng kali Kali Gajah Wong, Kali tegese kali, Gajah Wong tegese gajah lan wong. Kali iki dumunung ing sisih wetan kutha Yogyakarta.
Cerita Rakyat Bahasa Jawa #6: Roro Jonggrang
Roro Jonggrang jengkel. Bapake, Raja Prambanan, nembe seda nalika perang nglawan Bandung Bondowoso saka Kerajaan Pengging.
Saiki Bandung Bondowoso nguwasani kerajaan Prambanan. Malah dheweke kepengin ndadekake Roro Jonggrang dadi ratune. Mesthi wae Roro Jonggrang ora gelem.
Pranyata panolakane Roro Jonggrang ndadekake Bandung Bondowoso nesu. Dheweke banjur ngunci Roro Jonggrang ing kraton, bebarengan karo Bi Sumi lan para prameswari liyane.
Saben dina, Bandung Bondowoso terus mbujuk Roro Jongarang supaya omah-omah. Suwe-suwe Roro Jonggrang bosen krungu, akhire Roro Jonggrang duwe akal.
"Aku gelem dadi permaisurimu, nanging ana syarate. Yen kowe kasil netepi, aku bakal rabi karo kowe. Nanging yen kowe gagal, tulung aku lunga saka kene,"
Bandung Bondowoso mangsuli kanthi sombong, "Apa wae sing mbok jaluk, mesthi dakwenehake. Yen aku gagal, kowe ora usah lunga saka kene. Kraton iki bakal dakbalekake marang kowe."
Roro Jonggrang mesem, "Yen ngono, gawe aku candhi sewu ing sewengi. Kabeh kudu siap sadurunge srengenge munggah," pitakone mantep.
Bandung Bondowoso kaget. "Sewu candhi ing siji wengi?".
Nanging, ora let suwe, dheweke ngguyu maneh kanthi bangga, "Aku mesthi bakal bisa nuruti panjalukmu."
Bandung Bondowoso banjur njaluk tulung marang pasukan jin.
Mesthi wae sewu candhi ing sewengi ora dadi perkara sing angel kanggo dheweke padha. Ing wektu cendhak, bangunan candhi wiwit katon. Roro Jonggrang sing lagi ngintip metu saka kamare mulai gelisah.
Bi, kita kudu nindakake soko! "Lha candhi wis meh siap," kandhane Roro Jonggrang panik, Bi Sumi uga gupuh nalika ngintip.
"Aku duwe akal. Ayo, tindakake aku," tangis Bi Sumi dumadakan. Wong loro mau banjur metu saka kamar lan tumuju kamare wong wadon liyane sing ora adoh saka kamare.
Bi Sumi ndhawuhi para prameswari ingkang setya lan para pengawal kraton supados ngumpulaken jerami.
"Kanggo apa, Tante?" bisik Roro Jonggrang Bi Sumi nglebokake driji telunjuk ing lambene. "Dadi iki bakal diobong, supaya langit katon abang, tandha yen srengenge wis munggah".
Sawise nglumpukake sedotan sing cukup, Bi Sumi banjur ngobong. Dhèwèké uga dhawuh marang wong-wong wadon sing nunggu kanggo ngetok lesung.
Swara thothok-thothok lesung, ditambah karo abang murub murub ing langit, ndadekake swasana kaya esuk. Pitik jago diapusi lan kluruk banter, "Kukuruyukk...kukuruyukkk."
Krungu kluruk jago, Bandung Bondowoso lan pasukan jin kaget. Padha tumenga marang langit.
"Wah, jebule wis esuk, awake dhewe kudu budhal!" mbengok para jin nalika padha metu saka papan kono.
Bandung Bondowoso nyawang candhi ing ngarepe. Dheweke yakin ana sewu.
"Roro Jonggrang ora bakal bisa lolos," Bandung Bondowoso nggoleki Roro Jonggrang.
Roro Jonggrang ngetung candhi sing wis rampung. 997, 998, 999, lan nomere kurang siji!" bengoke Roro Jonggrang.
Bandung Bondowoso ora percaya. Dhèwèké banjur ngétung dhéwé cacahé candhi: Pranyata bener, mung 999.
Bandung Bondowoso kuciwa banget lan nesu: "Aku ora tau kalah! Apa wae sing dakkarepake, mesthi bakal dakkarepake. Yen pengin sewu candhi, aku bakal entuk."
"Nanging, jumlahe pancen kurang siji, kowe kudu netepi janjimu, Roro Jonggrang wedi weruh amukane Bandung.
Bondowoso, Bandung Bondowoso nyengir, "Yen ngono kowe kang jangkepi cacahe candhi mau, dadi candhi kang paling gedhe. Kanthi kasekten gaibe, Bandung Bondowoso kasil ngowahi Roro Jorriggrang dadi reca watu. Reca iki ngrampungake gunggunge candhi nganti sewu."
Nganti saiki candhi-candi iki isih ngadeg megah ing tlatah Prambanan, lan diarani Candhi Sewu.
Cerita Rakyat Bahasa Jawa #7: Lembu Sura
Prabu Brawijaya saka Majapahit nganakake sayembara kanggo kabeh para mudha. Sapa wae sing bisa ngegungake gandhewa sekti Kyai Garadoksa lan ngangkat gong Kyai Sekardelima bakal didadekake penerus tahta Majapahit lan nikah karo putrine, Dyah Ayu Pusparani.
Pranyata, ora ana sing bisa menang ing kompetisi kasebut. Nanging, ing pungkasane pertandhingan, ana wong enom sing endhas sapi. Jenenge Lembu Sura. Dheweke bisa ngrampungake kompetisi kasebut.
Putri Pusparani njerit. Dheweke ora pengin omah-omah karo wong enom sing sirahe sapi. Dheweke nyoba mbatalake pernikahane.
"Hebat tenan kowe. Nanging, apa aku bisa njaluk mas kawin arupa sumur ing pucuking gunung Kelud? Banyu sumur kuwi bakal digunakake kanggo urip besuk sawise omah-omah," pitakone Putri Pusparani. Ing njero ati, dheweke mikir, Lembu Sura ora mungkin. Gunung Kelud minangka gunung geni. Ora mungkin ana banyu.
Ora dinyana-nyana Lembu Sura nyarujuki panjaluke. Kanggo dheweke, iku ora angel. Dheweke langsung tumuju ing pucuk gunung Kelud lan miwiti ndhudhuk. Putri lan Raden Brawijaya uga teka nonton.
Nalika penggalian wiwit jero, banyu katon. Putri Pusparani dadi kuwatir. Prabu Brawijaya ngerti rasa prihatine putrine. Sejatosipun Prabu Brawijaya ugi boten kersa putrinipun rabi kaliyan manungsa ingkang endhas sapi.
Raden Brawijaya nggoleki alesan. Pungkasane, dheweke mrentahake para prajurit kanggo ngisi penggalian kanthi watu lan lemah. Spring sing wis katon, ditutup maneh. Ora ana banyu sing mlaku.
Lembu Sura nesu banget. Saiki dheweke ngerti yen Putri Pusparani ora gelem rabi karo dheweke. Kanthi kekuwatan gaib, dheweke ngucapake sumpah.
"Saben rong taun, aku bakal teka lan ngrusak uripmu!" banjur Lembu Sura ilang.
Prabu Brawijaya lan Putri Pusparani ora bisa ngomong apa-apa.
Nganti saiki, masyarakat percaya yen gunung Kelud njeblug, pratandha yen Lembu Sura lagi males dendam.
Cerita Rakyat Bahasa Jawa #8: Keong Mas
Ing jaman biyen, ana sedulur kang arane Dewi Galuh lan Candra Kirana. Dewi Galuh iku bocah wadon kang murka. Dheweke ora seneng nalika Pangeran Inu Kertapati arep rabi karo adhine. Dheweke pengin Pangeran nikah karo dheweke. Amarga iku, dheweke lunga menyang penyihir kanggo mbatalake pernikahane.
"Aja kuwatir. Sesuk adhine bakal ilang. Sawise iku, sampeyan bisa omah-omah karo Pangeran Inu Kertapati," janji penyihir marang dheweke.
Penyihir mbuktèkaké janjiné. Dheweke nyihir Candra Kirana dadi keong emas, banjur diuncalake menyang tengah samodra. "Sampeyan bisa bali menyang wujud aslimu, yen Pangeran Inu Kertapati ketemu kowe. Nanging, kuwi ora mungkin kelakon!" Wiwit kuwi, Keong Mas alias Candra Kirana urip kebumen ing samodra.
Nanging Gusti Allah tresna marang dheweke. Eyang mancing ketemu dheweke banjur digawa mulih.
Si Mbah nyimpen keong mas ing kendhi. Banjur, dheweke keturon amarga kesel saka lelayaran sedina muput. Bareng tangi turu, dheweke weruh meja pawon wis kebak panganan sing enak-enak. Sanadyan kaget, simbah tetep mangan amarga ngelih.
Si Mbah wis tekad kanggo nggoleki sapa sing nyedhiyakake panganan kanggo dheweke.
Ndilalah, sing nyediakake kuwi Keong Mas. Keong mau metu saka kendhi lan malih dadi Candra Kirana.
Candra Kirana banjur crita kabeh. Si mbah mesakake.
"Sampeyan bisa tetep ing kene. Tenang, ing sawijining dina Pangeran Inu Kertapati bakal nemokake sampeyan."
Eyang bener. Sasuwene iki Pangeran Inu Kertapati ora mandheg anggone nggoleki Candra Kirana. Nanging, gagak sing dikirim dening penyihir tansah nyasarake Pangeran. Gagak tansah nuding ing arah sing salah.
Untunge ana simbah kuwasa nulungi Pangeran. Simbah ngerti maksude gagak arep nyasarake Pangeran. Seketika gagak mau malih dadi asap.
"Yen sampeyan nggoleki Candra Kirana, dheweke ana ing omah ing Desa Dadapan," ujare simbah marang Pangeran. Krungu kuwi, Pangeran Inu Kertapati ora ngece. Dheweke langsung menyang desa.
Pranyata, mbah sekti iku bener. Pangeran Inu Kertapati nemokake omahe eyange ing Desa Dadapan. Si Mbah banjur nuduhake bekicot emas ing kendhine.
"Apa kuwi Candra Kirana?" takone Pangeran bingung.
Ing wektu iku, kutukan penyihir ilang. Keong Mas ganti wujud dadi Candra Kirana.
Pangeran Inu Kertapati banjur ngajak Candra Kirana mulih. Ing kana, wong-wong mau ditampa kanthi seneng.
Dewi Galuh isin. Dheweke ngrangkul Candra Kirana lan njaluk ngapura.
Dheweke ngakoni yen dheweke sing njaluk penyihir kanggo nindakake kabeh.
Candra Kirana ngapura sedulure.
Berkat ketekunane Pangeran Inu Kertapati, saiki Candra Kirana wis normal maneh. Kekarone banjur nikah lan urip seneng.
Demikian cerita rakyat basa Jawa yang singkat dan menarik. Semoga dapat memberikan manfaat dan pembelajaran moral untuk kita semua.
(rih/dil)