15+ Contoh Geguritan Bahasa Jawa dengan Berbagai Tema

15+ Contoh Geguritan Bahasa Jawa dengan Berbagai Tema

Anindya Milagsita - detikJateng
Minggu, 29 Okt 2023 11:45 WIB
Hands of an Asian woman studying in a coworking space
15+ Contoh Geguritan Bahasa Jawa dengan Berbagai Tema. Ilustrasi. (Foto: Getty Images/iStockphoto/mapo)
Solo -

Sama seperti bahasa Indonesia, dalam bahasa Jawa juga terdapat karya sastra berupa puisi yang disebut sebagai geguritan. Biasanya geguritan ditulis dengan ragam tema yang menarik untuk dibaca.

Geguritan sering kali bertujuan untuk menyampaikan cerita, nasihat, ataupun ekspresi perasaan penyairnya. Menariknya geguritan juga memiliki pola dan rima tertentu yang membuatnya semakin indah saat dibaca.

Berikut sejumlah contoh geguritan bahasa Jawa dengan berbagai tema yang dirangkum detikJateng dari buku Baboning Pepak Basa Jawa Edisi Lengkap karya Budi Anwari dan Antologi Geguritan Mangirit Gurit oleh Dinas Kebudayaan DIY.

SCROLL TO CONTINUE WITH CONTENT

Contoh Geguritan #1: Padhang Bulan oleh Aming Aminoedhin

Ana desaku canggu wengi iku

ADVERTISEMENT

Padhang mbulan madhangi pelataran

Bocah-bocah padha dolanan ana latar

Jamuran, dhelikan, lan gobakodoran


Bocah-bocah iku wis lali marang sinaune

Lali marang film kartun ing televisine

Sing saben dinane didelok karo ibune

Uga nganti lali mangan lan ngombe


Padhang mbulan ana desaku

Katon endah lan asri, krana ana lintang-lintang

Gumebyar abyar madhangi bocah

Dolanan gobaksodor nganti wengi


Contoh Geguritan #2: Layangan oleh Aming Amiodhin

Kayadene layangan ana ing tawang

Awakku kagoyang-goyang

Sing ditali benang nanging ati kebimbang


Layangan iku pedhot

Tiba ngleyang embuh nyang endi parane

Aku ora ngerti atiku kaya pepes susahe


Kayadene layangan kang pedhot

Atiku semedhot, ninggali benange kang ruwet

Diudhari angel lan njlimet

Ati lan pikirku ruwet


Contoh Geguritan #3: Nduk Anakku Wadon oleh Mira Aulia Alamanda

Ndhuk, anakku wadon sing ayu dhewe

Dadi wong wadon iku kudu

Suci uni, suci rupi, lan suci ati


Amarga donya wis menehi tandha

Akeh wong wadon lambene bengak-bengok

Akeh wong wadon matene plerak-plerok

Akeh wong wadon aten-atene bosok


Lungguh methothok mlaku ora ndedelok

Kabeh iku aja mbok tiru, anakku


Ndhuk, anakku wadon, delengen ing tawang ika

Mbulan ora werna abang mbranang

Lintang-lintang ora gelem gumebyar

Lan srengenge kaya ngece-ece


Mula iku omonga sing apik

Dandana sing resik

Mlakuwa sing becik

Ing ngalam donya

Ndhuk, anakku wadon sing ayu dhewe

Golekna dalan swarga liwat tetep madhep

Lan mantep terus dhedhep marang Gusti


Contoh Geguritan #4: Angin Sumilir oleh Aming Amiodhin

Angin sumilir ing kampungku

Ana antarane godhong-godhong tebu

Gemrisik adhuh isise, adhuh segere

Dene srengenge abang mbranang

Saka kulan katon nyenengake


Angin sumilir ing kampungku

Nggawa layangan mumbul dhuwur

Kayadene nggawa angen-angenku

Melu mumbul ing tawang

Nggayuh lintang-lintang


Angin sumilir ing kampungku sore iki

Ngajak bocah-bocah ngundha layangan

Dhuwure ngluwihi angen-angene

Ngluwihi impene ing wengi

Sabanjure


Contoh Geguritan #5: Udan Riwis-riwis oleh Aming Amiodhin

Udan riwis-riwis esuk iki

Kayadene ngunci sikilku arep lumaku

Lumaku njangkah ana pagaweyan lumrah


Nanging nyang apa atiku bubrah

Dene suku ora gelem lumaku

Pagaweyan kantor ngambra-ambra

Wis nunggu ora kuwawa


Udan riwis-riwis kaya sarujuk

Saro atiku, males mlaku

Swarane udan riwis-riwis malah

Kaya kandha manthuk-manthuk

Tandha setuju


Contoh Geguritan #6: Juragane Umuk oleh Dian Korprianing Nugraha

Rasah sok keminter, aku kuwi wong pinter

Yen macem-macem kowe bakal tak pinteri

Rasah sok semugih, sugihku ora ukuran

Yen kowe nglunjak, tak tuku dhuwitmu


Bisa luwih cepet tinimbang liyan, "Aku kok..."

Luwih sugih tinimbang liyan, "Aku kok..."

Bisa ngalahke mungsuhe, "Aku kok...:

Luwih mulya tinimbang tanggane, "Aku kok..."

Terus-terusan umuk, umuk sing terus-terusan

Aku kok... ehmmmmm ne kora ana aku, kuwi kabeh ora bisa rampung

Aku kok... Aku kok... Aku kok... terus ora ana enteke


Wis tau pethuk karo manungsa sing wujude kaya ngono?

Wangsulana nang atimu dhewe

Apa malah durung tau pethuk?

Aja-aja menungsane kuwi kowe?

Contoh Geguritan #7: Layang Saka Ibu oleh Aming Aminoedhin

Kutha Surabaya ndadekake kowe lali

Marang kuthamu dhewe ngawi

Sing saben malem setu legi

Nanggap wayang ana pendhapa bupati


Kowe mono bocah sing seneng

Penekan ana wit-witan wetan omah

Ngundhuh dhondhong utawa pelem

Karo nembang 'gajah-gajah'


Kadhangkala mbokya muliha

Cerita babagan rejeki sing tumpah-ruah

Kanggo budhal menyang Mekkah


Kutha Surabaya ndadekake kowe lali

Kayadene laline wong kang nepi

Sabanjure, dina kuwi uga aku mulih

Menyang kutha ngawi, mumpung

Isih ana wektu, mumpung isih bisa mlayu

Ibu aku mulih, mesthi ora gawa impenmu


Contoh Geguritan #8: Iki Omahku oleh Sulistyarini

Omah limas prasaja

Tinggalane wong tuwa

Kang dibangun kanthi linambaran

Donga keslametan lan tresna


Nadyan katon wus lawas lan kuna

Nanging ora kalah karo gedhong susun lima

Kang kebak lampu-lampu gumebyar njero lan njaba


Iki omahku

Kang nggulawenthah aku

Ngadhepi urip kang kebak saru siku

Ngukir jiwa ragaku

Napak dalan-dalan rumpil nyandhung laku

Tumuju jatining gesang ing pangayoman-Mu


Contoh Geguritan #9: Kemerdekaan 45 oleh Achmad Aprelio Adha

Apa kang arep mbok aturaken dumatheng negara

Para mudha mudhi kang sae budhine

Aja kagoho mring barang kang ala

Aja mung lenggah ing griya

Mudha mudhi putra bangsa...

Aja mung dadi rusake agama lan bangsa

Slirahmu mung cagak'e bangsa

Ayo podho berjuang

Proklamasi dados pedoman uripmu

UUD 1945 dados aturanmu kang sae

Negari Indonesia dados tanggunganmu

Ayo para Mudha lan Mudhi...!!!


Contoh Geguritan #10: Kelangan Tembang Kasmaran oleh Aming Amiodhin

Angin segara tansah nyuwara

Kayadene tembang asmaradana

Swarane endah ana talingaku

Keprungu


Nanging ana apa tembang kang endah

Swarane kuwi sirna, ilang kaya dipangan

Bethara kala


Ana prau-prau nelayan

Isih teta setya tuhu nunggu wengi

Ngenteni angine kang arep

Nglakokake praune ana tengah segara

Golek iwak, ngupaya apa

Sadina-dinane


Angin segara kaya tumeka maneh

Tembang asmarandanane keprungu nyeleneh

Apa aku wis kelangan tembang kasmaran

Merga sliramu ilang ana sisihan


Contoh Geguritan #11: Katresnan Sinungging Gurit oleh Sinar Indrakrisnawan

Dakdhedher wijining katresnan

Lumantar salarik tulisan

Ing antarane pepasir ing gisikan samodra

Ing antarane gumelure ombak segara

Tansah angalela raga tuwa

Nggaritake geguritan ing watu karang

Misaya mina bali ngungkuri sepi

Jroning dhdha sumlempit pralampita:

Apa camar kae isih gelem tilik susuhe?


Dhakdhedher wijining katresnan

Lumantar salarik tulisan

Sing luru crita wekeling paman tani

Kumringet krenggosan

Ngudang doran lan buntutan

Angga kang sayah lungkrah rinasa bungah

Dadi banten tawuring panandhang

Jroning dhadha kangan king

Dumeling pepeling:

Kowe kabeh kudu dadi bocah kang utama!


Contoh Geguritan #12: Kuthaku oleh G.M. Sigit Nurcahyanto A

Apa kabarmu kutha istimewa

kutha kebak sujarah lan budaya

tugumu nggejejer gagah

maliboromu melut sasopoa

merapimu angker mrebawani


umurmu tansah lumaku

apa kang bisa mboktawakke kanggoku?


Aja disingget ati segaramu

Aja disingget sopan santunmu

Aja disingget lembah manahmu

Aja...


Asring dakrungu saiki

Swara-swara cecongkrahan

Padudon

Drengke srei

Adigang adigung adiguna


Heee... pra mudhaku

Takona marang leluhurmu

Endi, kuthaku biyen

Kang duweni ati tentrem

Biyen, saiki, salawase


Contoh Geguritan #13: Bumi Plastik oleh Khoirul K

Ngalor ngulon ngidul ngetan ketemu plastik

Seka pasar tradhisional nganti tekan mal

Wiwit panganan nganti tekan abrakan

Kabeh binuntel plastik


Banjur werrr

Plastik pinundhi ing kali,

Dolan ing dalan

Kabur kanginan ing lapangan

Bumi rinengga plastik

Gunane mung menitan

Sawane taunan


Contoh Geguritan #14: Tanpa Mripat oleh Aming Amiodhin

Tansaya akeh manungsa

Ajak-ajak dalan bener

Tansaya luwih akeh manungsa

Ngaurip kelangan angger-angger

Donya wis kebak manungsa keblinger

Amarga lali marang dalan swarga

Amarga weruh rajabrana angiler

Nganti lali numpuk bandha tan kira-kira

Apa donya wis nyedhaki kiyamat

Apa aku lan kowe tanpa mripat?


Contoh Geguritan #15: Kalibening_Ku oleh Astri Pradnya Ratri

Geneya ndadak buthek?

Kapan beningmu...?

Langit isih sumilak

Lan kowe isih sigrak

Kanthi dosa kang kebak!

Urip iki rak lumaku

Saben dina beda ukara

Nanging kowe...

Kapan kowe duwe tembung anyar?

Kang eling lan pasrah sumarah

Donya wis semrawut

Kowe nambahi ribut

Buthek,

Angger ora banger

Nanging kok ya meksa dadi sesuker

Mbuhlah...

Sakeselmu kowe polah!


Contoh Geguritan #16: Wulan Pasa oleh Aming Amiodhin

Ing wulan pasa, wong-wong padha

Sregep menyang mesjid taraweh

Sabanjure akeh uga wong-wong kang weweh

Kandhane wulan pasa iki wulan apik

Gaweya laku sing becik


Ing wulan pasa mono panggonane palagan

Palaganing hawa nepsune dhewe-dhewe

Wani perang ing palagan, artine

Kudu wani mbuwang lau goroh

Laku mbotoh


Ing wulan pasa

Aku lan kowe kudu cedhak
Marang gusti, lan tumindak

Apik, kayata ngaji lan salat wengi


Contoh Geguritan #17: Pupuh Maskumambang

Wus tibane tumbuh kembang

Ikan kecipir, irengang

Anda tumpa, wani sebar

Ganda gando sareng abang


Kembang telang kemuningan

Nenggih lan ngadeg sari

Anggen sajroning perawan

Guruh sembrani yektiwari


Angen tiwul jagung nista

Angen gunung banyu selo

Angen ikan nampi nista

Angen botol mangsi telo


Iling iling ngeceng sirep

Sambel jengenya manis enak

Mambu kumis peling sarep

Bener dodol keris jeneng


Iwak mekrok saking bedil

Barongko kontrak senapan

Senjata saking gedebul

Mung serep nanging ketil


Dyen padi ketawuhan

Sasatoan dipulak-ngisi

Sasuluh angin yen adoh

Bakal sasembada lautan


Contoh Geguritan #18: Riaya Lebaran Wis Teka oleh Aming Amiodhin

Sawise pasa sesasi muput

Riyaya lebaran tumeka, aku lan kowe padha

Aweh apura-apuranta amubarang laku kang luput


Manungsa pancen kebak lali

Kowe kabeh kudu percaya

Mula aja lali njaluka ngapura

Marang tangga-teparomu kuwi

Mumpung dinane dina suci

Gampang lumebering ati

Mesthi diyakini


Kowe kabeh aja padha takon

Apa panjalukmu iku bakal dingapur

Percaya marang gusti

Dene Gusti Allah wae paring ngapura

Mosok manungsa ora gelep ngapura


Contoh Geguritan #19: Siter Gadhing oleh Djaimin K

Aja disetel kenceng-kenceng iki siter

Siter gadhing submarine geter ati

Nadyan swarane cumengkling nyaring

Nanggepi osiking jagad

Nanging serat-serat alus

Wajane gampang putus

Satemah lampus


Balik yen disetel kendho

Genah swarane blero

Yen jago ya jago kapuk

Tan wani kluruk


Prayoga disetel samadya

Isi siter gadhing rerengganing dhadha

Murih wiramane laras

Ora kemrayas

Kanthi swara sutra

Sapa ngerti kwawa ngeluk gligen waja

Nglebur mbegeging watu

Tembang klawu ati kaku


Siter gadhing gadhuhane

Yen swara laras, muga:

Nuju prana


Contoh Geguritan #20: Pungkasane Taun Iki oleh Aming Aminoedhin

Swara-swara trompet

Kang cemrowet ing malem taun baru

Kayadene swara jerit, ndadekake

Kupingku pengin dak jahit

Amarga swarane kaya setan

Mbrebegi talingan


Pungkasane taun

Apa ndadekake wong-wong terus lali

Marang dina kang wis wengi

Ana pungkasane taun iki

Apa ora luwih becik

Ana omah wae utawa ana mesjid

Memuji marang gusti

Ndonga kanggo dina mburi


Nah, itu tadi beberapa contoh geguritan bahasa Jawa yang bisa menjadi referensi bagi detikers. Semoga artikel ini bermanfaat ya, Lur!




(par/sip)

Berita Terkait

 

 

 

 

 

 

 

 


Hide Ads