Hari Guru Nasional 2022 akan diperingati pada 25 November. Ada banyak cara untuk merayakannya, salah satunya dengan membacakan geguritan atau puisi berbahasa Jawa tentang guru.
Berikut ini, detikJatim merangkum 5 contoh geguritan tentang guru:
1. Guruku
Guruku
Jenengan ingkang mbimbing lan didik kula
Sangking seng mboten ngertos dados ngertos
Ingkang mboten saget dados saget
Nasehate panjenengan ingkan tak ilingi
SCROLL TO CONTINUE WITH CONTENT
Matur suwun guru
Panjenengan pahlawan ning uripku
Aku mboten saget mbales jasane panjenengan
Aku mung bisa ndedunga marang gusti Allah
2. Pamulangan
Jare simbah aku kudu sekolah
Kareben dadi bocah genah mrenah ora nggladrah
Jare rama ibu aku kudu sregep mangkat
Kareben dadi wong pangkat urip ora kesrakat mlarat
Jare bapak ibu guru aku kudu sinau
Tambah ilmu
Kareben kelakon kabeh kang tinuju
Nanging prakanca,
coba delengen kahanan nyata
Apa isih bisa pamulangan kang ana dadekake urip tumata
Pamulangan kang tanpa tuladha
Pamulangan kang kasatan piwulang
Pamulangan kang ngajarake angka-angka wuta
Siji lan siji ana pira?
Jare anut kang duwe kersa
Jan ora weruh subasita, trapsila, apa maneh tata krama
Lali dosa
Kabeh lurung binarung kumalungkung
Pamrih pamuji siji
Pamulangan ora aweh pepadang
Simbah,
Nyuwun pangapunten
Kula mboten kepingin dados dokter
Jalaran duite bapak mboten wonten sakoper
Rama,
Nyadong duka
Kulo mboten kapilut drajat pangkat
Jalaran ajrih sumpahing rakyat
Kang panggah mlarat sekarat
Bapak ibu guru,
Nyuwun donga pangestu
Mugi-mugi sedaya ilmu saged dados sangu
3. Guru Dalan Uripku
Nora ngiro, nora ngipi
Gusti gawe lakuku saiki
Dadi abdining bumi pertiwi
Nggawe landep pikiring poro siwining negri
Kudu biso digugu lan ditiru
Digugu pocapanku
Ditiru tumindaku
Supoyo nora nggawe nacad jeneng guru
Nadyan kolo-kolo abang kuping iki
Merga tumindaking siwi
Daktampa kanti lilaning ati
Aja nganti sepi ing kawaruh
Aja pisan-pisan pikire landep dengkul
Cancut taliwanda
Adus kringet aku lila
Adol swara lan ngelmu kanggo majuning negara
4. Guruku Tercinta
Bapak ibu guru tercinta
Masa sekolah kula kebak makna
Saking ingkang kula mboten ngertos punapa-punapa
Dados tiyang ingkang sarwi saged
Donga kita para siswa kangge guru
Berkah saha saras tansah kangge guru
Ingkang tulus lan ikhlas mucalaken elmi
Sedaya demi para siswa siswi
Ingkang paling sae kangge sadayaning guru ing indonesia
Bingah tansah lan sejahtera
Sampun lelah mucal lare bangsa
Kangge mujudaken masa ngajeng majeng lan bingah
5. Guruku Pahlawanku
Guruku Pahlawanku
Kantos tansah mengajarinipun kula
Saking ingkang wiwiting kula mboten ngertos
Dados putra ingkang tansah badhe madosi ngertos
Guruku Pahlawanku
Matur nuwun inggil jasanipun panjenengan
Sedaya pengabdian lan kesabaranipun panjenengan
kasihipun panjenengan mboten lekang dening wekdal
Guruku pahlawanku
Kula tanpanipun panjenengan punapa dadosipun kulanipun
Samenika ilmu ingkang panjenengan paringi kagungan guna
Dumugi kapana kula kenang jiwanipun panjenengan
Baca juga: Contoh Geguritan Bahasa Jawa dan Maknanya |
Dalam situs resmi Pemkot Surakarta dijelaskan, geguritan merupakan salah satu karya sastra Jawa yang berbentuk puisi Jawa modern. Geguritan berbeda dengan karya sastra bahasa Jawa lainnya.
Bedanya, geguritan justru bebas dari aturan-aturan tertentu seperti pada tembang macapat atau kidung. Ada pendapat lain yang mengatakan geguritan adalah susunan bahasa seperti syair dalam bahasa Jawa.
Jenis Geguritan
Dikutip dari buku Antologi Geguritan, Tresna lan Kuciwa karya PBSD UNS, ada 2 jenis geguritan. Yakni geguritan lama dan kontemporer.
1. Geguritan lama/lawas/tradisional
Geguritan tradisional terikat oleh aturan tertentu. Yaitu jumlah gatra (baris) tidak tetap, setiap gatra berisi 8 suku kata, bunyi pada akhir kata bersuara sama, dan permulaan guritan diawali dengan kata sun gegurit (aku mengarang).
2. Geguritan Kontemporer
Sementara itu, geguritan kontemporer tidak memiliki ikatan terhadap suatu aturan guru lagu (bunyi vokal pada akhir baris) dan guru wilangan (jumlah suku kata tiap barus) seperti macapat. Serta tidak terikat pula oleh metrum seperti kakawin.
(sun/iwd)